راهکارهایی مفید برای کنترل اضطراب کنکور در دوران کرونا

به گزارش راسخون؛ بی شک امروزه شاهد اخبار داغ کرونا بوده و می دانید که کم کم به کنکور سراسری نیز نزدیک خواهیم شد ، اما کنکوری ها با کرونا چه باید کنند ؟ آیا استرس و اضطراب کنکور کافی نیست ؟ کنکوری ها چطور می توانند کنکور و کرونا را شکست دهند؟

همانطور که می دانید ویروس کرونا نگرانی هایی را در سطح دنیا ایجاد کرده و یکی از بیماری هایی است که سازمان بهداشت جهانی بخاطر این مساله وضعیت اضطراری در جهان اعلام کرده است . اما در این میان حال و احوال کنکوری ها چگونه است؟

کنکوری ها می دانند وقت آن ها طلاست و باید به بهترین نحو از زمانی که دارند تا کنکور استفاده کنند اما آیا آن ها تنها استرس کنکور را دارند ؟ بی شک خیر ، این روزها می توان گفت استرس کنکور و کرونا با یکدیگر برابری می کند.
 

کنکوری ها و کرونا

بی شک اغلب افراد بر این باور هستند که به دلیل تاخیر در برگزاری کنکور و یا قرنطینه برای شکست کرونا ، کنکوری ها باید نتیجه بهتری را بدست آورند . در واقع اینطور نیست ، در این شرایط دانش آموزان نه تنها استرس کنکور بلکه کرونا را نیز دارند.

همانطور که می دانید کلاس های درسی ، کتابخانه ، آموزشگاه ، کلاس های کنکور و غیره به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شده و به همین دلیل ممکن است برخی از کنکوری ها از این موضوع صدمه بیننند ، زیرا کنکور تنها درس خواندن در خانه نیست. 

آیا می دانید حجم زیاد استرس کنکوری ها از چه چیزی سرچشمه می گیرد ؟ این حجم از استرس به این دلیل می باشد که کنکور را مرحله سرنوشت ساز زندگی خود دانسته و شکست و یا موفقیت در آن را سرنوشت ساز تمام زندگی خود می دانند. 

در نتیجه با وجود استرس کنکور فرض کنید موارد ناشناخته ای ظاهر شود که در این مسیر معضلی برای کنکوری ها شود ، در این صورت چه باید کرد ؟ فرد هنگام رو به رو شدن با این مشکل انسجام فکری خود را از دست داده و میزان استرس و اضطراب او از کنترل خارج شده است.

داوطلبان کنکور جهت مدیریت استرس خود لازم است به یاد داشته باشند که شرایط برای همه کنکوری ها یکسان بوده و تمامی رقیبان آن ها با کرونا دست و پنجه نرم می کنند . در نتیجه باید همان شیوه مطالعه قبلی را ادامه داده تا به نتیجه دلخواه خود برسند. 

چرا مضطرب می‌شویم و آیا اضطراب طبیعی است؟

قبل از اینکه به راهکارهای غلبه بر اضطراب کنکور بپردازیم، باید بدانیم که اضطراب یکی از حالت‌های روزمره‌ی بسیاری از ماست. آن‌قدر این حالت عادی است که گاه اصلاً متوجه آن نمی‌شویم. اضطراب یا تنش، دلشوره و تشویش و استرس و غیره واکنش طبیعی ما دربرابر فشارهای روانی است. دلیل بروز اضطراب هنوز چندان روشن نیست.

جالب است بدانید که زیگموند فروید در ابتدای کار اضطراب را نشئت‌گرفته از سرکوب روانی می‌دانست، اما در اواسط کارش به این نتیجه رسید که این معادله کاملاً برعکس است؛ یعنی اضطراب از سرکوب روانی ایجاد نمی‌شود، بلکه اضطراب است که سرکوب روانی را در پی دارد. این دستاورد بزرگی بود، اما نتوانست پاسخی به چرایی بروز اضطراب باشد.

بسیاری برای بروز اضطراب به دلایل موقعیتی اشاره کرده‌اند؛ به‌این معنا که وقتی ما با شرایطی ناشناخته روبه‌رو می‌شویم این حالت به سراغ‌مان می‌آید. بسیاری دیگر ردپای ژنتیک را در آن پیدا کرده‌اند و عقیده دارند که موقعیت‌های مختلف درواقع می‌تواند کاتالیزوری برای بروز اضطراب باشد.

این واکنش می‌تواند در وضعیت‌های دشوار مختلف، ازجمله موقعیت‌های شغلی پردردسر، امتحان و غیره، رخ دهد. اضطراب کنکور هم از این امر جدا نیست. بااین‌همه واکنش همه‌ی افراد دربرابر اضطراب متفاوت است. اینجاست که میان اضطراب طبیعی و اضطراب مخرب که به‌عنوان اختلال شناخته می‌شود تفاوت وجود دارد.

درست مانند اغلب اختلال‌ها، روان‌شناسان وقتی اضطراب را نوعی اختلال تلقی می‌کنند که فرد در پی آن از ادامه‌ی فعالیت روزمره‌ی زندگی باز ماند. این اتفاقی است که در میان افراد شکست‌خورده در کنکور می‌افتد و با سبک زندگی آن‌ها ارتباط عمیقی دارد.

اضطراب کنکور جزو کدام دسته از اضطراب‌هاست؟

اضطراب انواع مختلفی دارد؛ اختلال هراس، اختلال هراس اجتماعی، ترس‌های خاص و اختلال اضطراب فراگیر معروف‌ترین انواع اضطراب است. در این میان به نظر می‌رسد اضطراب کنکور بیش از همه به اختلال اضطراب فراگیر شباهت دارد. برای غلبه بر اضطراب کنکور ابتدا باید به علائم آن نگاهی بیندازیم:

احساس ترس و وحشت
بروز مشکل در خواب
عرق سرد در دست و پا
اختلال در تنفس عمیق
بی‌قراری و آشفتگی
خشکی دهان
احساس سوزش و بی‌حسی در دست‌وپا
حالت تهوع
گرفتگی عضلات
سرگیجه

بخش عمده‌ای از این حالت‌ها در هنگام اضطراب فراگیر رخ می‌دهد، اما درجه و میزان آن در میان افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد؛ همچنین، همان‌طور که گفتیم، باید به حد خاصی برسد که بتوان از آن با عنوان اختلال یاد کرد.
 

ترفندهای کاهش اضطراب کنکور در شرایط کرونایی

عبور از بهانه‌گیری‌های ذهنی

حسین پورشهریار، عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی، در خصوص تمرینات کاهش استرس کنکور گفت: داوطلب‌ها معمولا دانش‌آموزند و یا پشت کنکور قرار گرفته‌اند که در هر دو حالت مدتی تلاش کرده و خود را برای آزمونی به نام کنکور آماده کرده‌اند.

به گفته وی، زمانی که داوطلب برای کنکور تلاش کرده به سطحی از آمادگی رسیده است که در چند ساعت آزمون بدهد بنابراین نیاز است به برخی نکات اهمیت دهد. در روزهای منتهی به آزمون معمولا ذهن ما بهانه‌گیر می‌شود به این معنا که ذهن منتظر اتفاق و رویدادی است که با خود بگوید حتما دچار مشکل می‌شوم، بنابراین بسیار اهمیت دارد که داوطلب در روزهای منتهی به کنکور از بهانه‌گیری‌های ذهنی عبور کند.

وی افزود: ممکن است داوطلب احساس کند همه مطالبی را که خوانده فراموش کرده است یا با خود فکر کند که چقدر بدشانس است که کنکورش با شیوع بیماری کوویدـ۱۹ هم‌زمان شده است که تمام این افکار موانع ذهنی هستند. بنابراین بسیار مهم است که گفت‌وگوهای ذهن خود را اصلاح کند.

این روانشناس توضیح داد: باید به این موضوع فکر کنیم که این اتفاق (کرونا) فرصت بوده و مزاحم نیست به این معنا که در شرایط کرونایی که برخی رقبا استرس می‌گیرند من می‌توانم از استرس آن‌ها به نفع خود استفاده کنم.

وی گفت: به طور طبیعی هر فردی که آزمون مهمی دارد در روزهای منتهی به آزمون احساس می‌کند تمام مطالب را فراموش کرده است. اما زمانی که پنج دقیقه از آزمون گذشت تمام مطالب را به یاد می‌آورد بنابراین داوطلبان نگران این موضوع نباشند.
 

ممنوعیت رفتن به مهمانی، مسافرت و گردش 

پورشهریار با بیان این‌که داوطلب از چند روز پیش از کنکور تا زمان رویداد باید تکالیف شخصی و خودمراقبتی را انجام دهد، توضیح داد: داوطلب باید مراقب باشد زحماتی که در ماه‌های زیادی کشیده با افکار منفی از بین نرود و مراقب سلامت، میزان خواب و تغذیه خود باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: داوطلبان توجه داشته باشند که چند روز پیش از کنکور دچار سرماخوردگی و تب نشوند و تصمیمات ناآگاهانه نگیرند بنابراین از مسافرت و به گردش رفتن به‌جد خودداری کنند. همچنین به مهمانی نروند و مهمانان نیز به خانه آن‌ها نیایند و چند روز پیش از کنکور را از نظر جسمی، تغذیه و خواب و از نظر روحی نیز مراقب خود باشند.
 

از استرس کرونا به نفع خود استفاده کنید

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: اگر داوطلبی بخواهد خود را از نتیجه‌ای که نگرفته است،‌ تبرئه کند ذهن بهانه‌گیری می‌کند که این بهانه کرونا یا هر اتفاق دیگری است. اما ما باید از این درگیری‌های ذهنی خلاص شویم. کرونا برای همه محدودیت ایجاد کرده است، اما باید به عنوان فرصت به آن نگاه کرد که داوطلب با کنترل استرس خود می‌تواند از سایر رقیبان پیشی بگیرد.

به گفته وی، داوطلبانی که به کرونا مبتلا هستند نهایت تلاش خود را می‌کنند و در آینده که عملکرد خود را ارزیابی می‌کنند، از خودشان رضایت دارند زیرا به رغم این‌که گرفتار بیماری بودند در آزمون سراسری شرکت کردند.
 

تمرینات شب کنکور

پورشهریار با اشاره به تمرینات شب کنکور گفت: داوطلب یک شب مانده به کنکور مطالب جدید نخواند و خود را درگیر اخبار منفی نکرده و همچنین به رویدادهایی که بار اضطرابی دارد توجه نکند.

وی توضیح داد: نیاز است داوطلبان دو روز پیش از کنکور خواب خود را تنظیم کنند. همچنین مقداری زودتر از زمان مقرر در محل آزمون حضور پیدا کند تا از استرس دیر رسیدن و ترافیک دور بماند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان این‌که نیاز نیست داوطلب مطالبی که تاکنون نخوانده و بر آن‌ها مسلط نیست، چند روز پیش از کنکور مطالعه کند، گفت: در ساعت کنکور سه عامل من (داوطلب)، سوالات و خداوند را در نظر بگیرند و از حداکثر هوش و توانایی خود استفاده کنند تا گزینه صحیح را شناسایی کرده و به بد بودن شرایط محیطی و سایر موضوعات توجه نکنند.

این روانشناس افزود: اگر داوطلب توانست تا پیش از آغاز کنکور شرایط را تغییر دهد، بسیار خوب است اما اگر نتوانست (مثل صدای کولر، نامناسب بودن صندلی) پس از آن تنها ذهن خود را درگیر سوالات کنکور کند و اگر نتوانست به برخی سوالات پاسخ دهد، مایوس نشود و به فکر پاسخ به سایر سوالات باشد.
 

نقش خانواده‌ها

پورشهریار با اشاره به نقش خانواده‌ها پیش از کنکور گفت: نیاز است خانواده‌ها کنکور را وحشتناک توصیف نکنند و تلاش فرزندانشان را محور قرار دهند از آن‌ها به خاطر تلاششان تشکر کنند نه این‌که فقط به نتیجه کنکور توجه کنند.

وی توصیه کرد: خانواده‌ها مراقب باشند مهمان و شخص جدیدی تا زمان کنکور وارد منزل آن‌ها نشود و به مسافرت خارج شهر و بین شهری نروند. داوطلب حتما شب قبل کنکور برای شادابی بیشتر دوش بگیرد و پس از آن نیز یک مقدار زودتر از زمان مقرر در محل آزمون حاضر شود و اگر امکان دارد خانواده‌ها یک روز قبل مسیر محل آزمون را بررسی کنند.

این روانشناس معتقد است: کنکور یک مرحله از زندگی است شاید در زمان حال آن را بسیار مهم و تعیین‌کننده بدانیم، اما پس از گذشت زمان آنچه موجب رضایت ما می‌شود میزان تلاش ماست.


منبع:
1. هیوا/ استرس کنکور با چاشنی کرونا
2. کافه تدریس/ چگونه با غلبه بر اضطراب کنکور رتبه‌ی بهتری به دست آورید؟
3. تابناک/ ترفندهای کاهش اضطراب کنکور در شرایط کرونایی